Akıllı Sözleşme (Smart Contract) Nedir?

Akıllı Sözleşme (Smart Contract) Nedir?

Akıllı sözleşme, bir blokzincir (örneğin Ethereum, Solana, Avalanche) üzerinde çalışan, belirli koşullar sağlandığında otomatik olarak çalışan bir bilgisayar programıdır. Bu sözleşmeler, herhangi bir üçüncü taraf (banka, noter, avukat vb.) olmadan, iki veya daha fazla taraf arasında güvenilir dijital anlaşmaların yapılmasını sağlar.

Kodlarla yazılan bu sözleşmeler, tıpkı geleneksel sözleşmeler gibi şartlar içerir ancak yazılı belgeden ziyade blokzincir üzerine gömülü ve çalıştırılabilir kodlardır.

İlginizi Çekebilir: Airnode Nedir?

Nasıl Çalışır?

Akıllı sözleşmeler, genellikle “if-then (eğer-o zaman)” mantığı ile çalışır:

Eğer taraf A, taraf B’ye 1 ETH gönderirse, o zaman taraf B, A’ya belirli bir dijital varlığı veya hizmeti teslim eder.

Tüm işlemler zincir üzerinde çalıştığı için:

• Değiştirilemez (immutable)
• Sansürlenemez
• Otomatik ve merkeziyetsiz şekilde yürütülür.

Akıllı Sözleşme'nin Temel Özellikleri:

1. Otomasyon

Koşullar sağlandığında işlem otomatik gerçekleşir. Manuel müdahaleye gerek yoktur.

2. Merkeziyetsizlik

Kod, merkezi bir otoriteye bağlı değildir. İşlemler zincir üzerinde doğrulanır.

3. Değiştirilemezlik

Yayımlandıktan sonra sözleşme kodu genellikle değiştirilemez. Bu, güveni artırır.

4. Şeffaflık

Herkes akıllı sözleşme kodunu inceleyebilir. Bu da denetlenebilirlik sağlar.

Akıllı Sözleşme'nin Kullanım Alanları:

DeFi (Merkeziyetsiz Finans)

Borç verme, kredi alma, staking, otomatik piyasa yapıcılar (AMM) gibi tüm finansal işlemler akıllı sözleşmelerle yönetilir.

NFT (Benzersiz Dijital Varlıklar)

Sanat eserleri, koleksiyon ürünleri veya oyun içi öğeler blokzincire akıllı sözleşmelerle kayıt edilir ve ticareti yapılır.

Oylama Sistemleri

DAO’lar ve benzeri yapılar, üyelerin şeffaf şekilde oy kullanmasını sağlar.

Tedarik Zinciri Takibi

Ürünlerin üretimden teslimata kadar her adımı zincir üzerinde izlenebilir.

Sigorta ve Ödeme Otomasyonu

Örneğin; uçuş gecikmeleri gibi olaylar gerçekleştiğinde otomatik tazminat ödeyen akıllı sözleşmeler vardır.

Akıllı Sözleşme Neden Önemlidir?

• İnsan hatasını azaltır.
• Güven gereksinimini ortadan kaldırır.
• İşlem maliyetlerini düşürür.
• Global, erişilebilir, şeffaf sistemler oluşturur.
• Geleceğin Web3 altyapısını oluşturur.