BEP-95 (Bruno Sert Çatallanması) Nedir?
Binance Smart Chain üzerinde işlem ücretlerinin bir kısmının gerçek zamanlı olarak yakılmasını sağlayan bir güncellemedir. Bu mekanizma, BNB arzını azaltarak token'ın deflasyonist yapısını güçlendirmeyi ve ağı daha sürdürülebilir hâle getirmeyi amaçlar. ChatGPT’ye sor
BEP-95, Binance Smart Chain (BSC) ağında gerçekleştirilen önemli bir sert çatallanma (hard fork) güncellemesidir. Bu güncellemenin adı “Bruno” olarak belirlenmiştir ve amacı, BNB tokenlarının daha hızlı yakılmasını sağlamak ve ağı daha dinamik, sürdürülebilir ve kullanıcı dostu hâle getirmektir.
Ethereum’daki EIP-1559 güncellemesine benzer şekilde, BEP-95 de işlemler sırasında bir miktar token’ın geri dönülemez biçimde yakılmasını (burn) otomatik hâle getirir. Bu, uzun vadede BNB'nin arzını azaltır ve potansiyel olarak değerini artırabilir.
BEP-95 Güncellemesinin Temel Amacı Nedir?
- BNB yakım sürecini hızlandırmak
- BSC ağı üzerindeki işlem ücretlerinin bir kısmını kalıcı olarak dolaşımdan kaldırmak
- Ağı daha deflasyonist hâle getirmek
- Topluluğa daha fazla ekonomik değer kazandırmak
Bu sistem sayesinde, ağ ne kadar aktifse o kadar fazla BNB yakılır. Yani ağın kullanımı arttıkça BNB arzı daha hızlı azalır.
Nasıl Çalışır?
Geleneksel olarak BNB yakımı, Binance tarafından periyodik olarak yapılan büyük ölçekli "quarterly burn" (çeyreklik yakım) işlemleriyle yürütülüyordu. Ancak BEP-95 ile birlikte artık her işlemden küçük bir miktar otomatik olarak yakılıyor.
İşleyiş Şu Şekildedir:
- BSC’de bir işlem yapıldığında ödenen işlem ücretlerinin (gas fee) bir kısmı validator’lara (doğrulayıcılara) giderken, kalan kısmı otomatik olarak yakılır.
- Bu yakım oranı, topluluk tarafından yönetilen bir mekanizma ile ayarlanabilir (örneğin %10, %15 gibi).
Bu sistem, ağı yöneten topluluğun önerileri ve oylamalarıyla değiştirilebilir şekilde tasarlanmıştır.
BEP-95’in Teknik Detayları
- Yakım Mekanizması: Validator’ların kazandığı işlem ücretlerinin belirli bir yüzdesi otomatik olarak yakılır.
- Yönetişim ile kontrol: Yakım oranı topluluk tarafından önerilir ve oylanır.
- Zincir üstü (on-chain) olarak gerçekleşir: Her şey doğrudan akıllı sözleşmeler ve ağ üzerinde olur.
- Deflasyonist ekonomi: Arz azaldıkça teorik olarak BNB’nin değeri artabilir.
BEP-95’in Faydaları
- Daha fazla yakım = Daha az arz: Bu da teorik olarak BNB’nin fiyatını destekleyebilir.
- Ağ katılımcıları için teşvik edici: Validator’lar, ağın daha aktif olmasını ister çünkü bu onların da gelirlerini artırır.
- Gerçek zamanlı ve otomatik sistem: Önceden belirli zamanlarda yapılan yakım yerine artık anlık olarak gerçekleşir.
- Topluluğa daha fazla söz hakkı verir: Oranlar topluluk tarafından değiştirilebilir.
Eleştiriler ve Riskler
- Validator kazançları azalabilir: Yakım oranı çok yüksek belirlenirse, doğrulayıcılar daha az kazanç elde eder.
- Fiyat spekülasyonunu teşvik edebilir: Arzın düşmesi, fiyatın yükselmesini tetikleyebilir ama bu garanti değildir.
- Topluluk yönetişimi merkeziyetsiz olmayabilir: Binance'in etkisi hâlâ çok yüksek olabilir.
BEP-95 (Bruno Sert Çatallanması), Binance Smart Chain’in deflasyonist modelini güçlendirmek ve BNB arzını daha verimli bir şekilde yönetmek için önemli bir adımdır. İşlem ücretlerinin bir kısmını otomatik olarak yakma özelliği, hem ağın güvenliğini teşvik eder hem de BNB’nin uzun vadeli değerini destekleme potansiyeli taşır.
Kısacası, BEP-95 ile birlikte BNB arzı, ağın kullanımına doğrudan bağlı hale gelmiştir.