ERC-884 Nedir? Ne İçin Kullanılır?

ERC-884, Ethereum blokzinciri üzerinde ABD’nin Delaware eyaletinde kurulmuş anonim (stock) şirketlerin hisse senetlerini temsil etmek amacıyla geliştirilmiş özel bir token standardıdır. Amacı, hisse sahipliğini dijitalleştirmek, düzenleyici uyumluluğu sağlamak ve hissedar verilerinin doğruluğunu güvenli şekilde zincir üzerinde saklamaktır. Bu standart, özellikle kurumsal düzeydeki şirketlerin blokzinciri teknolojisini benimsemeleri için yasal bir köprü görevi görür.

İlginizi Çekebilir: ERC-827 Nedir? Ne İçin Kullanılır?

ERC-884’ün Ortaya Çıkış Nedeni

Blokzinciri üzerinde dijital varlıkların tokenize edilmesi yaygınlaştıkça, şirket hisselerinin de bu teknolojiyle temsil edilmesi fikri önem kazanmıştır. Ancak şirket hisseleri, özellikle ABD’de sıkı yasal düzenlemelere tabidir. ERC-884, Delaware Kurumsal Yasaları’na (Delaware General Corporation Law) uygun olacak şekilde tasarlanmış bir çözümdür.

Bu sayede:

Hissedarlar şeffaf biçimde zincir üzerinde tanımlanabilir,
Token sahibi olan herkesin yasal olarak tanımlanabilir bireyler olduğu garanti altına alınabilir,
Hissedar transferleri şirket tüzüğüne uygun olarak takip edilebilir.

ERC-884’ün Temel Özellikleri

a. Hisse Senedi Tokenizasyonu

ERC-884 token'ları, şirketin gerçek dünyadaki hisse senetlerini temsil eder. Her bir token, bir adet şirket hissesi anlamına gelir.

b. Kimlik Doğrulaması ve Beyaz Liste

Bu standart, yalnızca kimliği doğrulanmış (KYC yapılmış) yatırımcılara token dağıtımına izin verir. Yani anonim cüzdanlar token sahibi olamaz. Her token sahibi, zincir üzerinde doğrulanmış benzersiz bir kimlikle (örneğin bir hash ID) tanımlanır.

c. Sahiplik Takibi

Token’lar doğrudan bireyler arasında transfer edilebilir ancak sadece beyaz listede bulunan kimlikler arasında geçişe izin verilir. Böylece yasal uyumluluk korunur.

d. Geri Alma (Reclamation) Mekanizması

Kayıp cüzdanlar veya ölen hissedarlar gibi durumlar için, bir token sahibi istendiğinde şirket tarafından geri alınabilir ve yeni doğrulanmış bir kullanıcıya aktarılabilir.

e. Hisse Senedi Transfer Sınırlamaları

Bazı transferler için önceden yönetim onayı veya yasal belge gerekebilir. ERC-884, bu tür durumların blokzinciri üzerinden kontrol edilmesine olanak tanır.

ERC-884 Token'larının Teknik Yapısı

Tokenlar benzersiz değildir ve fungible (birbirinin yerine geçebilir) varlıklardır, çünkü her hisse senedi eşit değere sahiptir.
ERC-20 tabanlıdır ancak üzerine ilave doğrulama ve kimlik kontrol mekanizmaları entegre edilmiştir.
Sahiplik verileri zincir üzerinde anonimleştirilmiş kimlik hash’leri ile tutulur. Bu durum, hem gizliliği hem de şeffaflığı birlikte sağlar.
Token sahipliği ve kimlik ilişkisi geri döndürülemez şekilde kayıt altına alınır.

Kullanım Senaryoları

a. Özel Anonim Şirketler

Delaware’de kayıtlı özel şirketler, ERC-884 ile hisse senetlerini tokenize ederek dijital ortamda yönetebilir.

b. Yatırım Platformları

Yatırımcıların kimliklerinin doğrulanarak güvenli token dağıtımı yapılması sağlanabilir.

c. Hukuki Uyum Gerektiren ICO/STO Projeleri

Menku kıymet niteliği taşıyan token satışlarında, SEC gibi düzenleyici kurumlarla uyumlu bir yapı sunar.

d. Hisse Transferlerinin Dijital Takibi

Hisselerin kimler arasında ve hangi koşullarda el değiştirdiği blokzincir üzerinde otomatik olarak izlenebilir.

ERC-884 ile Diğer Token Standartlarının Farkı

ERC-20 ya da ERC-777 gibi token standartları açık, izinsiz ve kimliksiz transfer yapısına dayanır.
ERC-884, kimlik doğrulaması ve düzenleyici çerçeveye uygunluk zorunluluğu getiren izinli bir token yapısıdır.
ERC-721 ve ERC-1155 gibi NFT tabanlı standartlar benzersizlik odaklıdır. ERC-884’de her token eşdeğerdir çünkü hepsi aynı türde hisseyi temsil eder.

Avantajları

Yasal Uyumluluk: Delaware yasalarına tam uyum sağlar.
Şeffaflık ve İzlenebilirlik: Hisse sahipliği blokzincir üzerinde izlenebilir hale gelir.
Geri Alma Yetkisi: Şirketler kayıp token’ları geri alabilir ve yeni sahip atayabilir.
KYC Entegrasyonu: Her token sahibi doğrulanmış bir birey olmak zorundadır.

Eleştiriler ve Sınırlamalar

Merkezi Yapı: ERC-884, birçok işlemi şirket kontrolünde gerçekleştirir. Bu da merkeziyetsizlik ilkesine aykırı bir yapı oluşturur.
Karmaşık Uyum Süreçleri: Kimlik doğrulama ve yasal uygunluk gibi işlemler, blokzincirle tam entegre şekilde çalışmakta zorlanabilir.
Sınırlı Yaygınlık: Henüz yaygın olarak benimsenmiş bir standart değildir ve Delaware dışındaki şirketler için doğrudan uygun olmayabilir.
Tek Yargı Alanına Özgü: Sadece Delaware yasalarına özgüdür; diğer ülkeler veya eyaletler için kullanılamaz.

Günümüzdeki Kullanımı

ERC-884, bazı STO (security token offering) projelerinde ve yatırım platformlarında kullanılmakta ya da test edilmektedir. Ancak geniş çapta benimsenmemiştir. Bunun başlıca nedenleri arasında yasal süreçlerin karmaşıklığı, başka alternatiflerin (örneğin ERC-1400 gibi menkul kıymet odaklı standartların) gelişmesi ve coğrafi sınırlamalar yer almaktadır.

ERC-884, Ethereum üzerinde kurumsal hisse senetlerinin yasal uyumlu biçimde dijitalleştirilmesi için özel olarak geliştirilmiş bir standarttır. Delaware merkezli anonim şirketlerin dijital hisse senedi çıkarabilmesi ve yönetebilmesi için güçlü bir çerçeve sunar. Yüksek güvenlik, kimlik doğrulama, geri alma ve yasal uyum mekanizmaları sayesinde blokzincirin kurumsal dünyaya entegrasyonu açısından önemli bir adımdır. Ancak merkezi yapısı ve sınırlı coğrafi geçerliliği nedeniyle yaygın kullanımı sınırlıdır. Yine de regülasyon dostu token modelleri için örnek teşkil eden bir yapıdadır.