Rug Pull Nedir?

"Rug pull", kripto para dünyasında bir dolandırıcılık yöntemidir. Geliştiriciler veya proje sahipleri, yatırımcılardan topladıkları fonlarla bir projenin aniden ortadan kaybolmasıdır. Terim, İngilizce’deki “pulling the rug out” (halıyı birinin altından çekmek) deyiminden türemiştir. Bu durumda yatırımcılar, ellerindeki token'ların değersiz kalması nedeniyle büyük zarara uğrar.

İlginizi Çekebilir: Darknode Nedir?

Rug Pull Nasıl Gerçekleşir?

Genellikle DeFi (Decentralized Finance - Merkeziyetsiz Finans) projeleri üzerinden yapılır. Rug pull süreci şu adımlarla işler:

Yüksek Hype ile Proje Başlatma:

• Geliştiriciler bir token çıkarır ve bunun etrafında sosyal medya, Discord, Telegram gibi platformlarda büyük bir heyecan yaratır.
• Web sitesi, whitepaper ve sahte ekip bilgileri ile projenin meşru olduğu izlenimi verilir.

Likidite Havuzunun Oluşturulması:

• Yeni token'lar bir DEX (örneğin Uniswap, PancakeSwap) üzerinde işlem görmeye başlar.
• Yatırımcılar Ethereum, BNB veya diğer büyük coinlerle bu token'ı alır, böylece likidite havuzu dolar.

Token’ın Değeri Yükselir:

• Yatırımcılar arttıkça fiyat yükselir. Sosyal medya manipülasyonlarıyla FOMO (Fear of Missing Out - kaçırma korkusu) yaratılır.

Likiditenin Çekilmesi (Rug Pull):

• Geliştirici ekip, havuzdaki tüm coin’leri kendi cüzdanına çeker.
• Token değersiz hale gelir çünkü artık karşılığında alınabilecek herhangi bir büyük kripto para kalmaz.

Rug Pull Türleri

Likidite Rug Pull Geliştirici likiditeyi DEX'ten çeker ve token değersiz kalır.

Token Minting Rug Pull Geliştirici sınırsız token basar ve satıp piyasayı çökerterek kaçar.

Limitli Satış Erişimi Sadece geliştiricilerin satabildiği ama yatırımcıların satamadığı tokenlar oluşturulur.

Frontend Manipülasyonu Proje web arayüzü güven verici görünür ama arka uçta token transferi manipüle edilmiştir.

Rug Pull Nasıl Tespit Edilir?

Aşağıdaki işaretler bir rug pull olasılığına işaret edebilir:

1. Anonim Ekip: Gerçek kimliği olmayan geliştiriciler.
2. Denetlenmemiş Akıllı Sözleşmeler: Üçüncü taraf denetim raporu yoksa risk artar.
3. Likidite Kilitlenmemiş: Token havuzu zamanla kilitlenmemişse geliştirici kolayca çekebilir.
4. Çok Yüksek APY Vaatleri: Gerçekçi olmayan getiri oranları şüphe yaratmalıdır.
5. Sahte Topluluklar: Botlarla şişirilmiş Telegram, Discord grupları.
6. Yatırımcıların Satış Yapamaması: Token satışı engellenmişse rug pull riski vardır.

Ünlü Rug Pull Örnekleri

Squid Game Token (SQUID) – 2021

• Netflix dizisinden esinlenerek çıkarıldı.
• Fiyat 1 cent’ten 2,800 dolara kadar çıktı.
• Geliştiriciler likiditeyi çekti ve ortadan kayboldu.

AnubisDAO – 2021

• DeFi 2.0 hype’ıyla piyasaya sürüldü.
• Birkaç saat içinde 60 milyon dolarlık ETH toplandı.
• Tüm fonlar geliştirici cüzdanına çekildi.

Meerkat Finance – 2021

• BSC tabanlı yield farming projesi.
• Yalnızca 1 gün sonra 31 milyon dolarlık kullanıcı fonu kayboldu.

Rug Pull'dan Nasıl Korunulur?

1. Ekip Araştırması Yapın: Ekip üyelerinin LinkedIn, GitHub gibi hesaplarını kontrol edin.
2. Kod Denetimlerini Okuyun: Sertik gibi güvenilir firmalar tarafından denetlenmiş mi?
3. Likidite Kilitlenmiş mi?: Token'ın likiditesi 6–12 ay kilitlenmişse daha güvenlidir.
4. Satış ve Transfer Kısıtlamalarını İnceleyin: Token sözleşmesinde hileli satış sınırlamaları olup olmadığı kontrol edin.
5. Topluluğu Değerlendirin: Botlarla şişirilmiş değil, gerçek kişilerden oluşan bir topluluk var mı?

Rug Pull Yasal mıdır?

Birçok ülkede rug pull, dolandırıcılık kapsamında değerlendirilebilir. Ancak merkeziyetsiz yapısı ve anonim ekipler nedeniyle suçluların yakalanması zordur. Yine de ABD SEC ve diğer düzenleyici kurumlar bu tür dolandırıcılıklara karşı son yıllarda daha sık soruşturma açmaktadır.

Rug pull’lar, DeFi ve kripto para dünyasının en büyük risklerinden biridir. Yatırımcılar, özellikle yeni ve az bilinen projelere yatırım yaparken son derece dikkatli olmalıdır. Göz alıcı vaatler, kısa vadeli büyük kazançlar genellikle riskin ve dolandırıcılığın habercisidir.