Segregated Witness (SegWit) Nedir?

Segregated Witness (SegWit), Bitcoin protokolünde uygulanan ve blok zinciri ölçeklenebilirliğini artırmayı, işlem hızını yükseltmeyi ve bazı güvenlik açıklarını gidermeyi amaçlayan bir protokol yükseltmesidir.

Adından da anlaşılacağı üzere “Segregated” (ayrılmış) ve “Witness” (tanık) kelimeleri, işlem verisinin imza (tanık) bölümünün ana işlem verisinden ayrılmasını ifade eder. SegWit sayesinde, bir bloğa daha fazla işlem sığdırılabilir hale gelirken, bazı zincir içi saldırılar da önlenmiş olur.

İlginizi Çekebilir: Stake Etme (Staking) Nedir?

SegWit Neden Geliştirildi?

Bitcoin ağı zamanla popülerleştikçe blok boyutu sınırlamaları, işlem yoğunluğu, yüksek işlem ücretleri ve yavaş onay süreleri gibi ciddi ölçeklenme sorunları ortaya çıktı.

SegWit, bu sorunlara aşağıdaki açılardan çözüm sunmak amacıyla önerildi:

1. Blok başına daha fazla işlemin sığdırılması
2. İşlem verilerinin daha verimli depolanması
3. Transaction Malleability (işlem oynama) probleminin çözülmesi
4. İkinci katman çözümleri (örneğin Lightning Network) için zemin hazırlanması

SegWit Ne Zaman Ortaya Çıktı?

• Önerilme: 2015 yılında Bitcoin Core geliştiricisi Pieter Wuille tarafından önerildi.
• Aktivasyon: 23 Ağustos 2017 tarihinde Bitcoin ağına yumuşak çatallanma (soft fork) yoluyla entegre edildi.
• İlk Uygulama: Litecoin gibi bazı altcoin’ler, Bitcoin’den önce SegWit’i uygulamaya geçirdi.

SegWit Nasıl Çalışır? (Teknik Açıklama)

Bitcoin’de her işlem iki ana bölümden oluşur:

1. Input (giriş): Gönderenin kimliği ve harcanan önceki işlemler
2. Output (çıkış): Alıcı adresi ve gönderilen miktar
3. Bu yapı içinde, “witness” yani dijital imza verisi, işlemin geçerliliğini doğrulayan ama aslında işlemin “mantıksal” içeriğine dahil olmayan bir parçadır.

SegWit, işte bu imza (witness) verisini ana işlem yapısından ayırır ve farklı bir veri alanına yerleştirir. Bu sayede:

• Blok içindeki veri boyutu azaltılır
• Daha fazla işlem tek bir blokta yer alabilir
• Bitcoin’in maksimum işlem kapasitesi artar
• 
  

Örnek:

Standart Bitcoin bloğu maksimum 1 MB iken, SegWit ile veriler ayrı alanlara yerleştirilerek 4 MB’a kadar etkili kapasite elde edilebilir (teorik olarak).

Transaction Malleability Probleminin Çözümü

SegWit’ten önce, bir işlem onaylanmadan önce dijital imza alanı değiştirilerek işlem kimliği (transaction ID) değiştirilebiliyordu. Bu durum, güvenlik açıklarına ve çift harcama saldırılarına zemin hazırlıyordu.

SegWit, imzayı işlem kimliğinden ayırarak bu sorunu tamamen ortadan kaldırdı.

Bu gelişme, özellikle Lightning Network gibi ikinci katman ödeme çözümlerinin güvenli ve istikrarlı çalışabilmesini sağladı.

SegWit Adres Formatları

SegWit ile birlikte yeni adres formatları da tanıtıldı:

1. P2SH (Pay to Script Hash): SegWit’in geriye dönük uyumluluğu için kullanılabilir.
2. Bech32 (native SegWit): Daha verimli, düşük işlem ücretli ve “bc1” ile başlayan adres formatıdır.

Bech32 avantajları:

• Daha az veri boyutu
• Daha düşük işlem ücreti
• QR kodları için daha kullanıcı dostu

SegWit’in Getirdiği Avantajlar

İşlem Verimliliği:

Bloklara daha fazla işlem sığar; daha fazla kullanıcıya hizmet verilebilir.

Düşük İşlem Ücretleri:

Veri boyutu küçüldüğünden, kullanıcılar daha az işlem ücreti öder.

Güvenlik Artışı:

Transaction malleability ortadan kalkar; protokol daha sağlam hale gelir.

İkinci Katman Teknolojiler:

Lightning Network gibi sistemlerin kurulumu SegWit’e bağlıdır.

Geriye Dönük Uyumluluk:

Eski cüzdanlarla uyumludur; SegWit zorunlu değil, isteğe bağlıdır.

SegWit ve Bitcoin Cash Ayrışması

SegWit, Bitcoin topluluğunda ciddi görüş ayrılıklarına yol açtı. Bazı geliştiriciler blok boyutunun artırılması yerine SegWit uygulanmasını uygun görürken, diğerleri “bunun yetersiz olduğunu” savunarak 2017 yılında Bitcoin Cash (BCH) çatallanmasını gerçekleştirdi.

Bitcoin Cash, blok boyutunu artırarak ölçeklenebilirlik sorunu çözmeye çalıştı. Bitcoin (BTC) ise SegWit + Lightning Network yolunu tercih etti.

SegWit’in Yaygınlaşma Süreci

SegWit 2017'de uygulanmasına rağmen, kullanıcı ve borsa adaptasyonu zaman aldı.

• Başlangıçta çoğu cüzdan ve borsa eski adres sistemlerini kullanmaya devam etti.
• 2020'den sonra büyük borsalar (Binance, Coinbase gibi) SegWit destekli adresleri aktif olarak kullanmaya başladı.
• 2023 itibarıyla, Bitcoin işlemlerinin %80’den fazlası SegWit uyumlu yapılmaktadır.

Eleştiriler ve Sınırlamalar

• Bazı geliştiriciler, SegWit’in geçici bir çözüm olduğunu ve zincir dışı çözümlere bağımlılık yarattığını savunur.
• Lightning Network gibi ikinci katman teknolojilere geçişin karmaşık olması, bazı kullanıcılar için teknik zorluk oluşturabilir.
• SegWit soft fork olduğu için tamamen benimsenmesi zaman almıştır.

SegWit, Bitcoin’in Dönüm Noktalarından Biri

SegWit, Bitcoin’in teknik kapasitesini artıran, daha verimli ve güvenli işlem yapısını destekleyen devrimsel bir yükseltmedir. İşlem maliyetlerini azaltmış, işlem hızını artırmış ve Layer 2 çözümler için sağlam bir temel sunmuştur.

Ancak tam potansiyelinin ortaya çıkması, altyapı sağlayıcıları, cüzdanlar ve borsaların uyumu ile zaman içinde gelişmiştir.

Bugün Bitcoin’in hızlı, ucuz ve güvenli bir ödeme ağı haline gelmesinde SegWit’in rolü kritik bir adımdır.