ERC-948 Nedir? Ne İçin Kullanılır?

ERC-948, Ethereum blokzinciri üzerinde abonelik tabanlı ödemeleri yönetmeyi kolaylaştırmak için tasarlanmış bir ERC (Ethereum Request for Comment) standardı önerisidir. Abonelik modeli, kullanıcıların belirli bir hizmet için düzenli aralıklarla ödeme yapmasını sağlayan bir iş modelidir. Ancak Ethereum’un klasik token standartları (örneğin ERC-20) bu tür tekrarlayan işlemleri doğal olarak desteklemez. İşte ERC-948 bu ihtiyacı karşılamak amacıyla ortaya çıkmıştır.

İlginizi çekebilir: ERC-884 Nedir? Ne İçin Kullanılır?

ERC-948’in Amacı

ERC-948, abonelik temelli iş modellerinin akıllı sözleşmeler aracılığıyla otomatikleştirilmesini hedefler. Böylece hem kullanıcılar hem de hizmet sağlayıcıları için güvenli, şeffaf ve otomatik bir ödeme süreci sunar. Özellikle yazılım hizmetleri, medya içerikleri, SaaS (Software as a Service) uygulamaları gibi alanlarda büyük fayda sağlar.

Teknik Yaklaşım

1.    Kullanıcıdan Yetkilendirme

Kullanıcı, bir abonelik akıllı sözleşmesine belli bir miktarı ve zaman aralığını onaylar. Bu sayede belirlenen sürede düzenli ödeme yapılmasına izin vermiş olur.

2.    Çekme Modeli (Pull Model)

ERC-948, ödeme işlemini başlatma sorumluluğunu hizmet sağlayıcıya verir. Ancak bu sadece kullanıcıdan önceden alınan onay doğrultusunda olur. Yani kullanıcı ödeme başlatmaz; servis sağlayıcı, yetkili sözleşme aracılığıyla belirli aralıklarla ücreti çekebilir.

3.    Abonelik Bilgilerinin Takibi

Akıllı sözleşme, kullanıcının aktif aboneliklerini, ödeme dönemlerini, tutarları ve iptal bilgilerini takip edebilir.

4.    İptal Mekanizması

Kullanıcı dilediğinde aboneliğini iptal edebilir ve sonraki dönemlerde artık ödeme çekilmesi engellenir.

Neden “Pull Payment” Modeli?

ERC-948’in en önemli özelliği, klasik “push” modelinden farklı olarak “pull” modeli kullanmasıdır. Bu, ödeme işleminin otomatik olarak ve hizmet sağlayıcının başlatmasıyla gerçekleşmesini sağlar. Şu avantajları sunar:

·       Kullanıcı bir kez izin verdikten sonra tekrar işlem onaylamasına gerek kalmaz.

·       Dış uygulamalarla (örneğin abonelik tabanlı platformlarla) daha entegre çalışır.

·       Kullanıcı tarafında güvenlik ve şeffaflık korunur; çünkü yetki sınırları akıllı sözleşmede bellidir.

Kullanım Alanları

·       Dijital İçerik Platformları (Spotify, Netflix benzeri yapılar)

·       SaaS Hizmetleri

·       Online Eğitim Sistemleri

·       Destek Tabanlı Sistemler (bağış, düzenli katkı gibi)

Avantajları

·       Otomasyon: Kullanıcı müdahalesi olmadan düzenli ödeme yapılabilir.

·       Güvenlik: Kullanıcı yalnızca yetkilendirilmiş miktar ve süre için ödeme izni verir.

·       Şeffaflık: Abonelik geçmişi, ödeme süreleri ve iptal kayıtları zincir üzerinde tutulur.

·       Uyumluluk: Ethereum tabanlı cüzdanlar ve altyapılarla entegre edilebilir.

Zorluklar ve Eleştiriler

·       Karmaşıklık: Kullanıcılar için abonelik işlemi geleneksel yöntemlere göre teknik olabilir.

·       Ethereum Ücretleri: Her işlem gaz ücretine tabi olduğu için mikro aboneliklerde maliyetli olabilir.

·       Geniş Kabul Eksikliği: Henüz yaygın olarak benimsenmemiştir; ERC-20 kadar olgun değildir.

·       Zamanlama Güvencesi: Hizmet sağlayıcının zamanında ödeme çekmesini garanti etmez.

ERC-948 ve Diğer Token Standartları Arasındaki Fark

·       ERC-20: Transferler anlıktır, tekrarlayan ödeme desteği yoktur.

·       ERC-721: Benzersiz varlıkları temsil eder, abonelikle ilişkili değildir.

·       ERC-948: Zaman tabanlı, otomatik ve tekrar eden ödemeler için optimize edilmiştir.

ERC-948, Ethereum üzerinde abonelik sistemlerini merkeziyetsizleştirmek ve otomatikleştirmek için geliştirilmiş yenilikçi bir standarttır. Henüz tam anlamıyla yaygınlaşmamış olsa da, özellikle Web3 temelli içerik hizmetlerinde ve DAO destekli abonelik modellerinde büyük potansiyel barındırır. Ethereum’un finansal işlemler dışında gerçek dünya iş modellerini desteklemesi adına atılmış önemli bir adımdır.