Howey Testi Nedir? Ne İçin Kullanılır?

Howey Testi, ABD’de bir varlığın veya işlemin menkul kıymet (security) sayılıp sayılmadığını belirlemek için kullanılan yasal bir testtir. 1946 yılında ABD Yüksek Mahkemesi’nin SEC v. W. J. Howey Co. davasında ortaya çıkmıştır. Bu test, özellikle kripto para projeleri, ICO’lar ve dijital varlıklar gibi yeni finansal araçların menkul kıymet olup olmadığını belirlemede kritik rol oynar.

İlginizi Çekebilir: Geth Nedir? Ne İçin Kullanılır?

Hukuki Köken: SEC v. Howey Davası

• Olay: W.J. Howey Co., yatırımcılara narenciye tarlalarından hisse satarak gelir vaat ediyordu. Bu yatırımcılar aktif olarak işletmeyi yönetmiyor, sadece kâr bekliyorlardı.
• Karar: Yüksek Mahkeme, bu tür bir anlaşmanın “yatırım sözleşmesi” olduğuna ve bu nedenle menkul kıymetler yasasına tabi olduğuna karar verdi.
• Sonuç: Menkul kıymet olup olmadığını belirlemek için kullanılan dört kriterli Howey Testi ortaya çıktı.

Howey Testinin 4 Temel Kriteri

Bir varlığın menkul kıymet sayılması için şu 4 unsurun bir arada bulunması gerekir:

1. Para yatırımı (Investment of Money):
2. Birey ya da yatırımcı, projeye parasal bir değer yatırır. Bu genellikle fiat para (dolar, euro) olabilir, ancak kripto para da bu kapsamda kabul edilmektedir.
3. Ortak girişim (Common Enterprise):
4. Yatırımlar, diğer yatırımcılarınkiyle birlikte ortak bir fon veya sistemde toplanır. Birey, kazancını sadece kendi çabasına değil, ortak çabanın başarısına da bağlar.
5. Kâr beklentisi (Expectation of Profits):
6. Yatırımcı, bu yatırımdan gelecekte finansal getiri elde etmeyi bekler. Bu kâr, temettü, değer artışı veya faiz gibi şekillerde olabilir.
7. Başkasının çabalarına dayanma (Efforts of Others):
8. Yatırımcının beklediği kâr, doğrudan yatırım yaptığı kişinin veya üçüncü tarafların çalışmasına bağlıdır. Yani yatırımcı pasif roldedir.

Howey Testi ve Kripto Para Dünyası

Howey Testi, son yıllarda özellikle kripto projeleri için sıkça gündeme gelmiştir. Çünkü birçok token veya ICO, yatırımcılardan para toplayarak gelecekteki kâr vaat etmektedir.

SEC’in tutumu:

• SEC, bir dijital varlığın menkul kıymet olup olmadığını Howey Testi ile değerlendirir.
• Örneğin:

• Ripple (XRP) davası bu testin kripto varlıklara uygulanabilirliğini tartışmaya açmıştır.
• Telegram ve TON token davasında, SEC Howey Testi’ne dayanarak token satışlarının menkul kıymet olduğunu öne sürmüştür.
• LBRY davasında, LBC token'ının Howey Testi kapsamında menkul kıymet olduğuna karar verilmiştir.

Kripto Projeler İçin Ne Anlama Gelir?

Howey Testi'nin uygulanabilir olması şu sonuçlara yol açabilir:

• SEC’e kayıt zorunluluğu: Eğer bir token Howey Testi’ne göre menkul kıymetse, SEC’e kayıt edilmesi gerekir.
• Dava riski: Kayıt dışı menkul kıymet satışı yapan projeler SEC tarafından dava edilebilir.
• Regülasyonlara uyum: Geliştiriciler, token’larını menkul kıymet olarak sınıflandırmamak için tokenomics ve kullanım senaryolarını değiştirebilir.

Howey Testi’ne Tabi Olmamak İçin Ne Gerekir?

Projeler genellikle menkul kıymet sınıfına girmemek için şunlara dikkat eder:

• Kullanım temelli (utility) token oluşturmak: Token yalnızca platform içi erişim veya hizmet sunuyorsa kâr beklentisi ortadan kalkar.
• Kâr vaadinden kaçınmak: Açıkça yatırımcıya getiri vaadinde bulunmamak.
• Merkeziyetsiz yapı: Projenin başarısının tek bir ekibe değil, topluluğa ve kullanıcı katkısına dayandığını göstermek.

Eleştiriler ve Esneklik

• Eleştiriler: Howey Testi, 1946’da ortaya çıkmıştır ve dijital varlıklar gibi yeni nesil yatırımlara her zaman kolay uygulanamaz. Teknolojik gelişmelerle birlikte testin yetersiz kaldığını düşünen hukukçular vardır.
• Esneklik: Ancak test, Amerikan hukuk sistemi içinde esnek bir çerçeve olarak kabul edilir ve bugünün yatırımlarına hâlâ uygulanabilir kabul edilir.

Uluslararası Etkisi

Howey Testi, ABD iç hukuku kapsamında uygulanır, ancak diğer ülkeler de benzer kriterler geliştirmiştir. Avrupa Birliği, Japonya ve Singapur gibi bölgelerde kripto varlıkların sınıflandırılması farklı olabilir, ancak Howey Testi global kripto düzenlemelerinde referans alınan bir örnek hâline gelmiştir.

Howey Testi, dijital varlıkların ve kripto para projelerinin regülasyon kapsamına girip girmeyeceğini belirlemek için kilit bir araçtır. Özellikle ABD piyasasında faaliyet gösteren projeler için hayati önem taşır. Bu testin sonuçlarına göre bir token yatırım sözleşmesi sayılırsa, menkul kıymet düzenlemelerine tabidir ve ciddi hukuki sorumluluklar doğurabilir.